استان خوزستان، به دلیل قدمت و تاریخچه‌ای که دارد، هنرهای منحصر به فرد و صنایع دستی بسیاری را در خود جای داده است که در زمره صنایع دستی اهواز نیز قرار دارند. این هنرها و صنایع دستی نه تنها اصالت و تاریخچه‌ی منحصر به فرد خود را حفظ کرده‌اند، بلکه در محصولات آن‌ها نیز به وضوح آمیختگی با اصالت و تاریخچه قابل مشاهده است.
خوراکی های سوغات اهواز
1- خرما
اهواز به عنوان یک شهر جنوبی ایران با آب و هوای مناسب برای رشد درختان نخل، تولید متنوعی از خرماها را در اختیار دارد. انواع مختلفی از خرما از جمله خرمای استعمران، خضراوی، زاهدی، کبکاب، گنتار، بریم، برهی، شکری، دیلگاری، پیارم و سودانی در اهواز و مناطق اطراف کشت می‌شوند. این تنوع خرماها نشان از تنوع آب و هوا و خاک منطقه و همچنین تلاش مردم در بهره‌برداری از این محصول محلی دارد.
خرمای استعمران
خرمای استعمران، یکی از شیرین‌ترین انواع خرماها با درصد قند بالغ بر 75٪ است. این خرما دارای رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه یا قرمز می‌باشد. با کالری مناسب‌ای که دارد، برای ورزشکاران نیز توصیه می‌شود.
خرمای خضراوی
خرمای خضراوی یکی از انواع خرماهای نرم و شیرین جنوب کشور است. این خرما در ابتدا دارای رنگ نارنجی مایل به قهوه‌ای است و پس از مدتی به رنگ قهوه‌ای روشن تغییر می‌کند.
خرمای زاهدی
این نوع خرما نیمه خشک دارای عطر و طعم خاصی است. پوست آن نرم و براق بوده و به رنگ قهوه‌ای روشن می‌باشد، در حالی که پالپ یا گوشت آن به رنگ زرد تیره است. این خرما در مقایسه با دیگر انواع، شیرینی کمتری دارد، اما در عوض غنی از فیبر است.
خرمای شکری
خرمای شکری دارای ویژگی‌های ترد و شیرین است و از نظر تغذیه‌ای بسیار مغذی محسوب می‌شود. این خرما از ویژگی‌های شفابخشی برخوردار است و سطح کلسترول پایینی دارد. علاوه بر اینکه باعث افزایش انرژی و رفع خستگی در بدن می‌شود، به عجیب‌ترین شکل با شیرینی زیادی که دارد، از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
خرمای کبکاب
خرمای کبکاب یکی از خرماهای با کیفیت اهواز است که در مناطق مختلفی از جمله بوشهر، یزد و بهبهان نیز تولید می‌شود. این نوع خرما در منطقه بهبهان به شکلی کمی کوچک‌تر نسبت به گونه‌های دیگر ظاهر می‌شود. علاوه بر مصرف تازه، از خرمای کبکاب محصولات فرآوری شده‌ای مانند شیره و قند نیز تهیه می‌شود که به عنوان سوغاتی‌های خاص اهواز معروفند.
2- انواع مرکبات
مرکبات متنوعی از جمله پرتقال محلی دزفول، انواع نارنگی، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت، لیمو سنگی و پرتقال والنسیا در اهواز و استان خوزستان تولید می‌شوند. این محصولات دارای طعم و عطری خاص هستند که می‌توانید در سفر خود به اهواز به عنوان سوغاتی‌های خوراکی مورد استفاده قرار دهید. انتخاب متنوعی از مرکبات محلی از این منطقه می‌تواند تجربه ذائقی خاصی را برای شما ایجاد کند.
3- حلوا شکری
حلوا شکری یکی دیگر از خوراکی‌های محبوب و لذیذ اهواز است. این حلوا از موادی مانند کنجد، شکر، هل، چوبک، مغز گردو و پسته تهیه می‌شود. در فرآیند تهیه، کنجد آسیاب شده به صورت خمیر درآورده و پس از فرآوری، به حلواشکری تبدیل می‌شود. حلواشکری اهواز با ترکیب منحصر به فرد مواد، علاوه بر طعم لذیذ، تغذیه‌ای مناسب نیز دارد و می‌تواند به عنوان یکی از سوغاتی‌های شهر اهواز به خوبی شناخته شود.
4- رنگینگ
رنگینگ یکی از دسرهای شیرین و خوشمزه اهواز است که به عنوان یکی از سوغاتی‌های اصیل این شهر شناخته می‌شود. این حلوا شیرین و مقوی از نوع حلواهایی با مغز گردو و خرما درون آن تهیه می‌شود. ترکیب آرد، خرما، مغز گردو، هل، پودر قند، دارچین و کره به منظور تهیه این حلوا استفاده می‌شود. در ابتدا هسته خرما باز می‌شود و درون آن مغز گردو قرار می‌گیرد. سپس مواد دیگر مشابه حلوا تهیه می‌شود و روی خرما قرار می‌گیرد. در پایان، با استفاده از پودر قند، دارچین، پودر پسته و نارگیل، حلوا رنگینگ تزئین می‌شود. این دسر از جمله خوراکی‌هایی است که علاوه بر طعم لذیذ، ارزش غذایی قابل توجهی دارد و در سفر به اهواز می‌توانید از آن به عنوان یک سوغاتی منحصر به فرد این منطقه بهره‌برداری کنید.
5- کلیچه
کلیچه یکی از شیرینی‌های محلی و معروف خوزستان است که در بین گردشگران و مردم اهواز و مناطق اطراف بسیار محبوب است. این شیرینی خوشمزه از ترکیب خرما و خمیری ساخته شده از ماست و زیره تهیه می‌شود. در گذشته، این شیرینی توسط زنان منطقه به عنوان یک شیرینی مخصوص عیدها و مناسبت‌ها تهیه می‌شد. اما امروزه کلیچه در کارگاه‌های مختلف کلیچه‌پزی در شهرهایی مانند خرمشهر، دزفول و شوشتر نیز تهیه و به بازار عرضه می‌شود. این شیرینی با طعم و عطر خاص خود یک جزء ارزشمند از فرهنگ و آداب محلی خوزستان را نمایان می‌کند.
6- ادویه های معطر
مردم شهرهای جنوبی، به ویژه اهواز، به طور ویژه به ادویه‌های تند علاقه دارند. در این منطقه انواع ادویه‌های خوش‌طعم، معطر و تند برای افزودن طعم به غذاها یافت می‌شود. ادویه‌های اهواز دارای عطر و طعمی خاص هستند که در دیگر نقاط کشور به همین شکل یافت نمی‌شوند.
برای افرادی که به استفاده از ادویه‌های تند و خوش‌طعم در غذاهای خود علاقه دارند، ادویه‌های اهواز به عنوان یک سوغاتی منحصر به فرد و جالب محسوب می‌شوند.
معروف‌ترین ادویه‌های این منطقه شامل ادویه کاری هندی، زردچوبه، کاری خورشتی، کاری مرغ و ماهی، و ادویه ترشی می‌باشند. این ادویه‌ها به غذاهای محلی خصوصیت و طعم خاصی می‌بخشند و می‌توانند تجربه ذائقه‌ای منحصر به فرد از غذاهای اهوازی را ایجاد کنند.
7- انواع ماهی
ماهی‌های منطقه جنوبی دارای تنوع بسیاری هستند و این تنوع باعث شده تا این ماهی‌ها دارای طرفداران زیادی باشند. اگر به دنبال خرید ماهی به عنوان یک سوغاتی هستید، در اهواز می‌توانید انواع ماهی‌های متنوع و خوش‌طعم مانند حلوا سفید، سرخو، راشگو، شوریده، شانگ، سنگ سر، میش، هامور، هوور، صبور، قباد و شیر را تهیه کنید و با خود ببرید. در هنگام خرید ماهی در اهواز، بهتر است از مردم محلی که تجربه در انتخاب و طهارت ماهی دارند، در مورد انتخاب ادویه‌های مناسب برای تهیه ماهی و بهبود طعم آن مشورت کنید. این نکته می‌تواند به شما در تجربه‌ی یک لذت بیشتر از ماهی‌های جنوبی کمک کند.
صنایع دستی سوغات اهواز
1– گلیم بافی
یکی از سوغاتی‌های خوزستان، که به ویژه در اهواز محبوبیت دارد، گلیم بافی است. این هنر از دیرباز در اهواز انجام می‌شده و گلیم‌هایی با طرح‌ها و رنگ‌های بسیار زیبا تولید می‌شد. به همین دلیل، گلیم‌های اهواز به عنوان یکی از نفیس‌ترین سوغاتی‌های استان خوزستان شناخته می‌شوند و در بازار به فروش می‌رسند. این گلیم‌ها در رنگ‌های متنوعی مانند قرمز، صورتی، سبز، سرمه‌ای، سفید، نارنجی و آبی تولید می‌شوند و از جنس پشم ساخته می‌شوند. مهم‌ترین ویژگی این گلیم‌ها این است که پس از مصرف، هیچ گونه پرزی نمی‌دهند که این امر نشان از کیفیت بالای آنهاست.
2- خراطی
یکی از هنرهای سنتی و دیرینه که در اهواز به رواج پیدا کرده، هنر خراطی است. خراطی به شیوه‌ای انجام می‌شود که با استفاده از دستگاه خراطی، اره و مته، محصولات چوبی تولید می‌شوند. این هنر در تولید انواع محصولات چوبی مانند مبل، گهواره، ظروف تزئینی و سایر وسایل دیگر به کار می‌رود. از جمله ویژگی‌های این هنر می‌توان به دقت و هنرمندی در ایجاد طرح‌های مختلف بر روی چوب اشاره کرد. محصولات خراطی اهواز به عنوان نماینده‌های هنری این شهر، به بازار عرضه می‌شوند و جذابیت‌های خاص خود را دارند.
3- قلم زنی
این هنر زیبا، که به خراطی و حکاکی روی ظروف تزئینی می‌پردازد، ترکیبی از طرح‌های مختلف شامل گیاهان، جانوران و اشخاص را با استفاده از سمبه‌های مخصوص بر روی سطح ظروف ایجاد می‌کند. این ظروف اغلب از جنس طلا، نقره و مس ساخته می‌شوند و به شکل‌های مختلفی مانند سینی، گلدان، قندان و سایر وسایل تزئینی ساخته می‌شوند. در این هنر، قلم زنی به صورت دستی و با دقت بالا انجام می‌شود و برای ایجاد هر کالا نیاز به چند روز زمان دارد. این کار در نهایت به ایجاد اثرهای ارزشمند و زیبا منجر می‌شود که نمایانگر هنر و ذوق صنعتی اهوازی است.
4- بوریا بافی
صنعت بوریابافی یکی از صنایع دیرینه و مهم در استان خوزستان است که از نی‌های مردابی به عنوان ماده اصلی برای تهیه محصولات خود استفاده می‌کند. این نی‌ها به عنوان مواد اصلی از منابع طبیعی محلی تامین می‌شوند و به وسیله‌ی فرآوری و بافته‌شدن به محصولات مختلفی تبدیل می‌شوند. بوریا بافی در استفاده‌های متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله کاربردهای آن می‌توان به تهیه زیر انداز‌ها و پوشش‌های مختلف، ساخت سقف‌های خانه‌ها و سایر مصارف خانگی و صنعتی اشاره کرد. این صنعت به دلیل استفاده از مصالح محلی و طبیعی در ساختار محصولاتش، در هوای گرم اهواز و مناطق مشابه دارای کاربردهای گسترده‌ای است.
5- عبا بافی
این هنر که دارای ۵۰۰ سال سابقه است، از کهن‌ترین صنایع دستی اهواز به حساب می‌آید که در شهرهای سوسنگرد، شوش، دزفول و بهبهان تولید می‌شود. عباهایی که در استان خوزستان تهیه می‌شوند، به دو دسته تقسیم می‌شوند: نخی که برای روزهای گرم تابستان مناسب است، و دیگری که ضخیم‌تر بوده و برای روزهای سرد زمستان مناسب است. این عباها با توجه به زمان مصرف، از جنس‌های متنوعی ساخته می‌شوند و در رنگ‌های شیری، خاکستری، سیاه و خرمایی بافته می‌شوند.
6- میناکاری روی طلا
یکی از منحصر به فردترین سوغاتی‌های اهواز، میناکاری روی طلا است که در گذشته توسط پیروان حضرت یحیی در اهواز انجام می‌شد و از آن زمان تا به امروز به یکی از پرفروش‌ترین صنایع تبدیل شده است. این هنر زیبا که به ظرافت خاصی نیاز دارد، از نقوش نخل، قایق‌ها در روی آب رود کارون و تصاویر کاروان‌های شتر تزئین می‌شود تا انواع صنایع ارزشمندی مانند دستبندها، گردنبندها، سینه‌ریزها، گوشواره‌ها، انگشترها و حمایل تولید شود.
